فیلتر شنی چیست؟ چگونه کار میکند؟ انواع فیلتر شنی ؟ بک واش و تعویض فیلتر شنی چگونه انجام میشود؟ برای پیدا کردن جواب این سوالها به خواندن این مقاله ادامه دهید.
(زمان مطالعه 2 دقیقه)
فیلتر شنی چیست؟
فیلتر شنی مخزنی از جنس فولاد گالوانیزه، فایبر گلاس و استیل است که برای تصفیه آب از آن استفاده میشود. شکل این فیلتر میتواند استوانهای یا گاهی مربع باشد.
چرا از فیلتر شنی در تصفیه آب استفاده می کنیم؟
زمانی که آب از بستر شن و ماسه عبور میکند، ذرات معلق درون آب (تا قطر 50 میکرون) مثل گل، رنگ و ذرات حاصل از خوردگی از آب جدا میشوند. توجه داشته باشید که فیلتر شنی به عوان پیش تصفیه استفاده میشود به این معنا که صرفا باعث شفافیت و زلال شدن آب میگردد و املاح و مواد شیمیایی موجود در آب را حذف نمیکند.
کاربردهای فیلتر شنی
- تصفیه آب استخر
- حذف رنگها از آب آلوده
- تصفیه آب استخرهای پرورش ماهی
- فیلتر فاضلاب های صنعتی و انسانی
- تصفیه آبهای سطحی مانند آب رودخانهها یا چاهها
- پیش تصفیه آبی که وارد دستگاه اسمز معکوس (RO) میشود.
- فیلتر آب آشامیدنی و صنعتی
فیلتر شنی در استخرها چگونه کار میکند؟
وقتی که آب از بستر شن و ماسه عبور میکند به راحتی از آن رد میشود اما ذرات بزرگتر قادر به عبور از فیلتر شنی نیستند. هنگامی که زباله ها و سایر ذرات توسط ماسه ها فیلتر می شوند، یک پمپ آب تمیز را به داخل استخر منتقل می کند.
هرچه مواد زاید بیشتری جمع شود، بازدهی فیلتر نیز افزایش می یابد چون زبالهها به جلوگیری از عبور ذرات کوچکتر کمک می کنند. اما این پدیده جریان فشار آب را نیز کاهش میدهد و اگر فیلتر شنی در حدی اشباع شود که آب از آن عبور نکند باید فیلتر را احیا کرد یا به اصطلاح بک واش داد.
بک واش فیلتر شنی چیست و چگونه صورت میگیرد؟
یکی از بزرگترین مزیتهای فیلتر شنی آن است که پس از اشباع شدن از ذرات اضافی نیازی به تعویض آن نیست و میتوان با استفاده از روش بک واش آن را احیا کرد. اما بک واش چگونه اتفاق میافتد؟شست و شوی معکوس یا همان back wash به این صورت است که جریان آب به صورت معکوس از پایین به بالای فیلتر شنی حرکت میکند و مواد زائدی که در بین شنهای فیلتر گیر کرده را به فاضلاب انتقال میدهد.
برای انجام بک واش ابتدا باید پمپ را خاموش کنید و شیرِ فیلتر را در حالت “شست و شوی معکوس” قرار دهید و سپس پمپ را دوباره روشن کنید. معمولا بک واش فیلترشنی استخرها 2 تا 3 دقیقه طول میکشد.
پس از پایان شست و شوی معکوس، باید پمپ را خاموش کنید و شیر را در حالت تخلیه قرار دهید، سپس پمپ را 30 تا 60 ثانیه روشن کنید تا مطمئن شوید که تمام آب آلوده در بک واش به فاضلاب رفته است. در این مرحله پمپ را برای آخرین بار متوقف کنید و شیر را در حالت “Filter” قرار دهید.
راهنمای کامل بک واش را از اینجا بخوانید.
تعویض فیلترشنی چگونه صورت میگیرد؟
حال به سوال ” چگونه فیلتر شنی خود را تعویض کنیم ؟” میرسیم . با آنکه فیلتر شنی قابل احیا است ولی باز هم تا ابد برای شما کار نمیکند و بعد از هر 5 تا 7 سال باید آن را تعویض کنید. تعویض دستگاه فیلتر شنی اصلا سخت نیست اما میتواند باتوجه به اندازهی دستگاهتان زمان بر باشد.
- اول دستگاه فیلتر شنی را در حالت بک واش قرار دهید و بعد از اتمام آن پمپ را خاموش بگذارید.
- شیر فشار در قسمت بالای فیلتر را باز کنید تا فشار از درون فیلترشنی آزاد شود، سپس دریچهی تخلیه را در قسمت پایین فیلتر باز کنید تا آب درون آن آزاد شود.
- پیچ و مهره های نگهدارنده فیلتر را از هم دور کنید و از یک طرف به طرف دیگر متناوب کنید تا از آسیب دیدن ظرف با فشار بیش از حد از یک طرف جلوگیری کنید.
- قسمت بالای فیلتر را برداشته و سپس ماسه های موجود در داخل صافی را صاف کنید.
هنگامی که شن و ماسه را از صافی حذف کرده اید ، اجزای جانبی را درون آن بررسی کنید تا ببینید که آیا بیش از حد سست یا شکستهاند. هر گونه ذره جانبی را که شکسته یا شل شده است، جایگزین کنید. سپس ظرف را پر از آب پر کنید تا در شروع افزودن شن، از آنها در برابر صدمه محافظت کنید. شن و ماسه تمیز را درون ظرف بریزید و پر کنید. هنگامی که فیلتر پر از شن و ماسه شد، در بالای فیلتر را مجدداً وصل کنید و قبل از شروع دوبارهی پمپاژ، دوباره یک بک واش دیگری انجام دهید.
مکانیزم های مختلف فیلتراسیون فیلترشنی
1. مکانیزم غربالی:
در مکانیزم غربالی به این صورت کار میکند که مانع حرکت ذراتی که قطرشان از قطر ذرات شن بیشتر است، میشود. به این ترتیب ذرات شناور در لابهلای منافذ شن حبس شده و آب زلال از فیلتر رد میشود.
2. مکانیزم جذب سطحی:
در این مکانیزم ذرات معلق موجود در آب تحت تاثیر نیروهای واندروالسی، الکترواستاتیکی و جذب سطحی جذب شن میشوند. این نیروها باعث ثابت ماندن ذرات روی بستر شنی میشوند و مانع از شناور شدن مجدد آنها می شوند.
انواع فیلتر شنی:
فیلترشنی کند(Slow Sand Filter):
در فیلترشنی کند سرعت جریان آب بسیار آهسته است، به طور روزانه این فیلتر به ازاء هر متر مربع از سطح فیلتر، تنها سه متر مکعب آب را فیلتر می کند.
هزینه نگهداری این فیلتر از دو نوع دیگر کمتر است اما امروزه به دلیل سرعت کم فقط در برخی از تصفیه خانههای روستایی مورد استفاده قرار می گیرد و در مراکز صنعتی و تصفیه خانههای شهری جای خود را به فیلترشنی تند داده است.
فیلتر شنی تند ثقلی(Rapid Sand Gravity Filter):
این نوع فیلترشنی از لحاظ ظاهری شبیه به فیلتر شنی کند است اما در مساحتهای کمتر احداث می شود.
سرعت فیلتراسیون این فیلترشنی در حدود 100-300 (m3/m2.day) است و برای تصفیه خانههای بزرگ توصیه می شود.
فیلتر شنی تند تحت فشار(Rapid Sand Pressure Filter):
این نوع فیلتر با توجه به محدودیت فضا و سرمایه گذاری، در تصفیه خانههای کوچک و مراکز صنعتی توسعه پیدا کرده است. سرعت بالای فیلتراسیون، اندازهی مناسب، کیفیت بالای آب خروجی، شستشوی آسان و در نهایت هزینهی کم احداث و نگه داری، این نوع فیلتر شنی را گزینه مناسبی برای استفاده کرده است.
فیلتر شنی تند بصورت استوانههای تحت فشار طراحی میشود که بوسیله شن پر میگردد، جریان آب از بالا وارد میشود و سپس با عبور از بستر شنی ذرات معلق،گل و لای، مواد آلی، رنگ، جلبک، باکتری و به صورت کلی TSS و کدورت از بین میرود.
معمولا برای محافظت از بستر شن یک لایه ذرات درشت روی نازل ها قرار می گیرد.