آب مقطر یا چکیده، به آب خالصی گفته میشود که از طریق جمعآوری بخار آب شکل میگیرد. برای تهیهی این ماده معمولا باید به داروخانهها یا مراکز مشابه آن مراجعه کرد اما آنچه در این مقاله بیان میشود، شرح 5 شیوهی خانگی برای تهیهی آب مقطر است که میتواند دردسر مراجعات حضوری به داروخانه و امثال آن را بهنسبت کاهش دهد؛ بهویژه در شرایط امروزی که همهگیری بیماری کرونا، سلامت تمامی افراد جامعه را تحتالشعاع خود قرار داده است. در ادامه با ما همراه باشید.
مدت زمان مطالعه: 5 دقیقه
آب مقطر چیست؟
برای شروع بهتر است بار دیگر تعریف مختصری از آب مقطر ارائه دهیم.
آب مقطر، آب تصفیه شده ای است که به دو شیوهی عمده ایجاد میشود: یکی از طریق گردآوری بخار متراکم آب و دیگری توسط بخار حاصل از آبهای ناخالص، مانند آب لوله کشی، دریا، رودخانه، چاه، برف، یا حتی گیاهان و سنگهای مرطوب. نکتهی قابل توجه این است که به سبب نبود آلایندههای گازی در منابع آب، عموما آب حاصل شده تمیزتر از آب مبدا است.
روشهای تهیهی آب مقطر
شیوههای مختلفی برای تهیهی آب مقطر وجود دارد اما استفاده کردن از هر یک به عوامل گوناگونی وابسته است. از جملهی این عوامل میتوان به موارد ذیل اشاره کرد: منابع و ابزار تحت اختیار، خالص یا ناخالص بودن منبع آب و دریافت آب از هوا، سنگ یا گیاه.
همچنین میتوان بهمنظور فراهم کردن آب مقطر در هنگام طبیعتگردی یا در مواقع اورژانسی، آب آشامیدنی را با استفاده از روشهای گوناگون تقطیر کرد و آب تصفیه شده به دست آورد.
مشاهده تجهیزات تولید آب مقطر در صنعت
1.تقطیر آب بر روی اجاقگاز یا آتش مستقیم
برای تهیهی آب مقطر، میتوان آب را بر روی اجاقگاز، کوره یا آتش قرار داد که این فرایند نیازمند این ابزار است:
- ظرف بزرگ پر از آب
- ظرف کوچکتری که یا در ظرف اول شناور است یا بالاتر از سطح آب قرار میگیرد
- درب گردی متناسب با ظرف بزرگ (که به صورت وارونه قرار میگیرد تا بخار متراکم به درون ظرف کوچک ریخته شود)
- مقداری یخ
برای تقطیر آب در این شیوه، ابتدا ظرف بزرگ پر از آب شده و کاسهی کوچک درون آن قرار میگیرد. سپس درب ظرف اصلی بهصورت برعکس بر روی آن جای میگیرد. نکتهی قابل تامل این است که قطرات بخار، پس از متراکم شدن در کاسه فرود میآیند؛ بنابراین باید اندازهی کاسه طوری انتخاب شود که این قطرات به درون ظرف بازنگردند.
در طی گام بعدی از فرایند تهیهی آب مقطر، باید بر حرارت محیط افزوده شود تا ظرف اصلی داغ شده و دمای آب درون آن افزایش یابد. سپس تکه های یخ بر سطح پشتی درب قرار میگیرد؛ چرا که سرما به جمع شدن بخار مایع کمک میکند. پس از اتمام این مراحل، از حرارت محیط کاسته و ظرف حاوی آب مقطر با احتیاط خارج میشود و در نهایت، آب مقطر درون ظرفی تمیز و ترجیحاً استریل نگهداری میشود.
باید توجه داشت که ممکن است برخی آلایندهها در ظروف نگهداری آب مقطر وارد شوند و پس از مدتی ناخالصی آن را باعث شوند؛ پس باید در نگهداری از آب مقطر و ظروف محتوی آن دقت لازم را به خرج داد.
2.جمعآوری آب مقطر در ظرف خارجی
در این روش که اساسی مشابه با روش قبل دارد، آب حاصل از تقطیر در کاسهای خارج از ظرف بزرگ جمعآوری میشود. نکتهی مهم در این شیوه از تهیهی آب مقطر این است که تنها باید آب مقطر را گردآوری کرد، نه آب ظرف را.
بهمنظور اجرای این شیوه، میتوان از قیف و لولهی آکواریوم بهره گرفت؛ به نحوی که قیف بر بالای ظرف بزرگ قرار گیرد و ارتباط بین آن و کاسهی جمعکننده، از طریق لوله محیا شود. تنها باید توجه داشت که برای برقراری ارتباط بهتر، میتوان لوله را در سطح پایینتری از قیف قرار داد.
از مزایای این روش میتوان به تامین ایمنی حاصل از افزایش دما و کاهش خطر آلودگی آب اشاره کرد. وجود آلودگی بههنگام تصفیهی باران یا آب لوله کشی نگران کننده نیست اما اگر بخواهید آب غیر آشامیدنی را برای نوشیدن ایمن کنید، باید به آن بیشتر توجه کنید.
3.تهیهی آب مقطر از برف یا باران
برف و باران، دو صورت طبیعی از آب مقطرند. آب از اقیانوسها، دریاها، دریاچهها، رودخانهها و خشکی تبخیر میشود و پس از متراکمشدن در جو، بر اثر بارش سقوط میکند. باید بدانید تا زمانی که در یک شهر آلوده زندگی نمیکنید، آب برف و باران منطقهی شما خالص و قابل شرب است. (البته در این روش، برف و بارانی را که بر سقف خانه نشسته است نباید جمع کرد.)
به منظور تقطیر آب، ابتدا برف یا باران را در یک ظرف تمیز جمع میکنند و پس از حدود یک روز، رسوبهایی که در ته ظرف انباشته شده است را از آن جدا میکنند. پس از این جداسازی میتوان آب تمیز را همان طور که هست نوشید. با این حال، می توان مراحل اضافی فیلتراسیون مانند عبور دادن آب از فیلتر قهوه یا جوشاندن آن را نیز پی گرفت.
توجه داشته باشید که آب با قرار گرفتن در یخچال بهترین حالت را دارد اما می توانید آن را به مدت نامحدود، در یک ظرف تمیز و مهر و موم شده در دمای اتاق نیز نگه دارید.
4. استفاده از کیتهای تقطیر خانگی در تهیهی آب مقطر
تقطیر آب به سبب آنکه از سوخت یا برق برای گرم کردن منابع آبی استفاده میشود، هزینهی زیادی دارد. به نحوی که خرید آب مقطر صنعتی از تهیهی آن روی اجاق گاز ارزانتر است. با این حال اگر از دستگاه تقطیر خانگی استفاده کنید، می توانید آب مقطر را با هزینهی کمتری نسبت به هزینهی خرید آن تهیه کنید. قیمت کیت های تقطیر خانگی از حدود 100 دلار تا چند صد دلار متغیرند. کیت های ارزان قیمت برای تهیهی آب مقطر مناسب آشامیدن و کیت های گران قیمت تر برای استفاده در آزمایشگاه یا پردازش حجم زیادی از آب جهت تأمین آب مورد نیاز کل خانه استفاده میشوند
5.تهیهی آب مقطر از طریق تقطیر آب گیاهان یا گلولای
در هنگام طبیعتگردی و بروز مشکلی حیاتی، میتوان تقریبا با استفاده از هر منبع آبی، عمل تقطیر را صورت داد. البته باید توجه داشته باشید که این شیوه، یک فرایند زمانبر است. در اینجا مثالی از استخراج آب از گیاهان کویری آورده شده است.
ابزار و وسایل لازم برای تهیهی آب مقطر از رطوبت گیاهان:
گیاهان سبز
پوشش پلاستیکی
ظرف قهوه یا ظرف تمیز دیگر
سنگهای کوچک
ابتدا در محلی نورگیر، حفرهای در زمین ایجاد کرده و قوطی قهوه را در پایین حفره و بخش میانی آن قرار دهید. سپس گیاهان مرطوب را در اطراف قوطی قهوه متمرکز کنید. در گام بعدی حفره را با پلاستیک بپوشانید و آن را با استفاده از سنگ یا خاک ایمن کنید؛ چرا که در حالت مطلوب، شما می خواهید با مهر و موم کردن پلاستیک، از خروج آن جلوگیری کنید.
در انتها، سنگریزهای را در وسط پلاستیک قرار دهید تا فرورفتگی کوچکی ایجاد کند. با تبخیر آب، بخار در محل فرورفتگی متراکم میشود و به درون قوطی می ریزد. برای ادامهی این روند میتوانید از گیاهان جدید استفاده کنید. برای مثال، کاکتوس ها و سرخس ها در صورت وجود گزینههای خوبی هستند.
نکته: از گیاهان سمی استفاده نکنید زیرا آب را به شدت آلوده میکنند.
جمعبندی
در طی این مقاله، دانستیم که آب مقطر چیست و چگونه میتوان با استفاده از روشهای گوناگون، آن را به صورت خانگی تولید کرد. همچنین با مطالعهی برخی مثالها، به درک بهتری از این شیوهها و چگونگی کاربردشان رسیدیم. حال باید بدانیم نکتهی اساسی در تهیهی آب مقطر این است که توجه به ابزار تحت اختیار و وقت صرف شده، مهمترین عوامل در تعیین شیوهی دستیابی ما به آب مقطرند. چه بسا که در بعضی مواقع، توجه به همین دو عامل تاثیر گذار نشان دهد که خرید این محصول بهترین و منطقیترین راه است.
برای خرید رزین سختی گیر و خرید رزین آنیونی کلیک کنید.
منبع:thoughtco