شاخص TDS آب چیست و میزان مناسب آن چقدر است ؟

آیا تا به حال به میزان املاح موجود در آب مصرفی خود دقت کرده اید ، با چه شاخصی باید میزان سختی آب را بررسی کرد و اندازه گرفت؟ در این مقاله درباره ی شاخص TDS آب میخوانیم.

(مدت زمان مورد نیاز جهت مطالعه: 7 دقیقه)

 TDS چیست ؟

آب مناسب برای شرب فاکتورهای زیادی دارد، یکی از بزرگترین فاکتورهایی که باید آن را مورد توجه قرار دهید، (TDS (Total Solids Dissolved است. TDS به معنی “کل مواد جامد حل شده” است. که در اینجا اشاره به املاح محلول در آب دارد.

همانطور که در مقالات دیگر گفتیم آب سخت حاوی بسیاری املاح معدنی مضر است که در حجم پایین مشکلی ایجاد نمی‌کنند اما از یک میزانی بیشتر دردسرساز شده و باید برای کاهش سختی آن اقدام کرد. این واحد برای اندازه گیری آن املاح سخت ایجاد شده است.

هدف از بررسی TDS چیست؟

بعد از بارش باران، آب باران مواد معدنی موجود در سنگ‌ها و خاک را حل می‌کند و یا از بین آن‌ها عبور می‌کند. هنگامی که این مواد معدنی را حل می‌کند، این املاح معدنی با غلظت‌های مختلف در آب باقی می‌مانند. این یک فرآیند کاملا طبیعی است و به ایجاد مزه واقعی و طبیعی آب با کمی بالا بردن pH آب کمک می‌کند. رایج‌ترین مواد معدنی یافت‌شده در آب، کلسیم، منیزیم و سدیم هستند.

برخی مناطق کشور مثل زاهدان یا سمنان دارای سطوح بالاتری از این مواد معدنی حل‌شده در آب خود هستند و آب این مناطق به اصطلاح “سخت” است. مناطق ایران سطوح مختلفی از سختی آب را تجربه می‌کنند اما نکته قابل توجه، نیاز اکثر کارخانه‌ها به سختی آب زیر 10 است که گویا نیاز تمامی مناطق کشور به استفاده از سختی گیر در مقیاس و نیاز صنعتی است.

دانستن مقدار TDS در هنگام انتخاب یک سختی گیر برای آبی عاری از نمک بسیار مهم است. سیستم‌های آبی عاری از نمک می‌توانند از لوله‌کشی و مهمتر از آن تجهیزات شما محافظت کنند , حال فرض کنید که شما کارخانه‌ای دارید که آب و حرارت نقشی اساسی در مراحل تولید شما بازی می‌کنند و با نصب یک سختی گیر هزینه های نگهداری تجهیزات خود را تا 75 درصد کاهش می‌دهید. علاوه بر این عمر تجهیزات شما با مثلا اسید شویی به طور قابل توجهی کاهش پیدا می‌کند.

 سرچشمه این مواد معدنی کجاست؟

این مواد معدنی می توانند از منابع مختلف سرچشمه بگیرند. چه منابع طبیعی و چه نتیجه فعالیت های انسانی.چشمه های معدنی حاوی آب با مقادیر بالای مواد جامد محلول است ، زیرا آب در منطقه ای جریان دارد که سنگ ها از نمک بالایی برخوردار هستند.کشاورزی و روان آب شهری می‌تواند مواد معدنی زیادی به آب اضافه کند. همچنین از نتایج فعالیت های انسانی می‌توان آب فاضلابی که تخلیه می‌شود، فاضلاب صنعتی و نمکی که برای جاده های یخ زدایی استفاده می شود را نام برد.

TDS آب چقدر باید باشد ؟

هر چقدر TDS آب بیشتر باشد سبب می گردد که آب بو ،طعم و رنگ نامطلوب تری به خود بگیرد. اما این به این معنی نیست که آب باید خالی از املاح باشد. اگر TDS آب از 50 کمتر شود کمی تلخ و حتی اسیدی می‌شود. اگر TDS آب پایین و خالص باشد، انحلال پذیری آن بسیار بالا می‎‌رود. در برخی تحقیقات حتی میزانی ظروف پلاستیکی در آب حل شدند، همچین آبی برای بدن مناسب نیست و می‌تواند زیان بار باشد. سازمان بهداشت جهانی حداکثر مجاز   TDS آب را  1000 اعلام کرده است. اما استاندارد و آب مطلوب نسبی برای هر منطقه متفاوت است. تقریبا در اغلب استانداردها خطرات ناشی از آب با TDS بالای 500 ایجاد می شود و هیچکدام آشامیدن این آب را با وجود استاندارد بودن ، توصیه نمیکنند.

انواع دستگاه سنجش TDS :

به دستگاهی که میزان TDS را میسنجد، TDS متر گفته می‌شود. واحد سنجش TDS  میلی گرم در لیتر یا PPM می باشد.

انواع TDS متر:(Total Solids Dissolved)

1. TDS متر آنلاین : در جای ثابت مثل روی تابلو دستگاه اسمز معکوس نصب می‌گردد.
2. TDS متر دستی : قابل حمل (پرتابل) و برای کارهای صحرایی (همراه کارشناس) استفاده می‌گردد.
3. TDS متر آزمایشگاهی : از دقت بیشتری برخوردار است و در آزمایشگاه استفاده می‌شود. به نسبت دستگاه‌های دیگر فوق حساس‌تر است و نگهداری بهتری می‌طلبد.

همانطور که گفتیم سختی با TDS فرق دارد، عده ای به اشتباه به TDS متر ، سختی سنج می‌گویند و این اشتباه است.

TDS سنج ، سلامت آب را اندازه نمی‌گیرد!

همان طور که گفته شد دستگاه بررسی TDS با بررسی مقدار رسانایی آب تعداد مواد جامد حل شده در آب را برآورد می‌کند و هیچ ایده‌ای از حضور آلاینده ها یا مواد مفید یا طبیعی در آب به ما نمی‌دهد. آب شما می‌تواند حاوی فلزات سنگین مانند سرب، یا سایر آلاینده‌ها مثل آفت‌کش‌ ها، پسماند‌های دارویی و یا Hexavalent Chromium  که یکی از جدی‌ترین عاملین سرطان ریه است باشد. اما دستگاه TDS سنج اطلاعاتی در این زمینه در اختیار ما نمی‌گذارد و دستگاه TDS با بررسی آبی که مملو از این آلاینده است به ما عدد 0 را نشان دهد!

 من به TDS نیاز دارم یا کیت سلامت آب؟

بنا به استفاده های مختلف جواب این سوال متفاوت است. برای مصرف کنندگان صنعتی استفاده از دستگاه TDS سنج کافی و عالی است. از آنجا که هدف حفظ سلامت تجهیزات کارخانه، یا عمر بیشتر تاسیسات زیرساخت یک کارگاه تولیدی است، هدف از بین بردن سختی موقت آب است، سختی موقتی که به دلیل حضور پتاسیم، کلسیم و منیزیوم در آب ایجاد شده است و دستگاه سختی سنج یا همان TDS به خوبی جواب سوال‌ ما را می‌دهد.

کار با دستگاه سنجش TDS بسیار ساده است و با وارد کردن این دستگاه به داخل آب به سادگی هرچه تمام تر می‌توانید TDS را اندازه گرفته و برای خرید  رزین سختی گیر با ظرفیت کافی و رزین با ظرفیت تبادل یونی مناسب، با توجه به سختی آب منطقه و حجم آب مصرفی خود اقدام کنید.

حالا با داشتن عدد TDS محاسبه ظرفیت مخزن سختی گیر کار بسیار ساده‌ای است.

روش های کاهش TDS :

1. روش الکترودیالیز (Electro Dialysis)

روش الکترودیالیز که به اختصار ED گفته می شود یک روش جداسازی با استفاده از غشا است و برای آب هایی با TDS  کمتر از 5000 ppm  کار برد دارد.

2. روش تبادل یونی

با استفاده از روش تبادل یونی و رزین سختی گیر کاتیونی و رزین آنیونی و رزین میکس بد میتوان املاح درون آب را حذف کرد و سختی آب را کاهش داد. در این روش با استفاده از فرآیند تبادل یون ، املاح درون آب حذف می‌شود.

3. روش اسمز معکوس

در این روش با استفاده از روش اسمز معکوس در فیلتر های ممبران و غشاهای انتخابی ، میزان TDS و املاح آب کاهش می یابد.

منبع